Countries that were once able to benefit from both China’s foreign direct investment and US trade and aid programs now face threats to both of these relationships.
ប្រទេសដែលធ្លាប់ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសរបស់ចិន និងកម្មវិធីពាណិជ្ជកម្ម និងជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ឥឡូវនេះប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងដល់ទំនាក់ទំនងទាំងពីរនេះ។
Samady Ou (The Jakarta Post)
Phnom Penh > Mon, February 17, 2025
As Asia adapts to the new reality of a US-China trade war, the precarious position of many smaller Southeast Asian nations has been laid bare.
Countries that were once able to benefit from both China’s foreign direct investment and US trade and aid programs, now face threats to both of these relationships. As new US tariffs and retaliatory Chinese tariffs come into effect, US aid frozen, and Chinese loans approaching maturity, there are fears that countries like Indonesia may increasingly be used as pawns in escalating hostilities between great powers.
The US and China have, for several years, battled for the top spot when trying to influence Southeast Asian nations. China has continuously used its economic dominance to become the go-to spot for loans which it uses to leverage soft power, while the US has worked hard to promote democratic values in the region using sanctions through the Magnitsky Act and trade restrictions, for many, including Thailand, the US is the main importer of goods.
The implementation of 10 percent tariffs on Chinese imports by the new US administration has brought into sharp focus the looming shift in agenda vis-a-vis Beijing and the opposition it is likely to encounter in the coming period. The aim of these tariffs is twofold: first, to decrease reliance on Chinese goods and, second, to restore and boost US domestic production, a promise that has long been a feature of Donald Trump’s campaign speeches.
Back in 2018, during President Donald Trump’s first term in office, we saw similar tariffs placed on Chinese goods, from washing machines and bicycles to foreign metals. These tariffs were later kept and expanded under the administration of Joe Biden.
While the aim had been to curb reliance on China and boost US domestic production, the reality was a shift of Chinese production to other Southeast Asian countries like Thailand, Laos and Cambodia, nations with lower or zero tariffs on exports to the US. In effect, the US did not reduce its reliance on Chinese goods but instead redirected the supply chains through other countries, strengthening the smaller states’ economic ties to both China and the US.
This time, however, there are mounting fears that these tariffs could result in Chinese products flooding Southeast Asian markets as they prove too expensive for US importers. For countries such as Indonesia, this short-term shock will mean increased pressure to protect local manufacturers from one of their main trading partners.
For decades, Southeast Asian nations have relied on foreign direct investment (FDI) for China to support their growth. In 2022, China accounted for approximately 80 percent of Cambodia’s FDI, using Belt and Road Initiative (BRI) projects such as the controversial Dara Sakor resort and hydropower dams to prime Cambodia’s economy for rapid expansion. But as Laos is beginning to show, these loans come with maturity dates which are fast approaching and could be disastrous for the region’s economic stability.
China’s own economic growth has started to slow, and with it so have the ambitions and investments of the BRI. Trump’s tariffs have left them with two options: continue with an increasingly inward-looking China, doubling down on the country’s current strategy and further reducing its support for peripheral partners, or becoming the “savior” that fills the void left by the dominant power.
The first option would mean calling in those loans once handed out freely and turning away from neighboring nations, likely resulting in the crippling of the region’s economy. For some nations which have relied on Chinese backing to prop up their leaders, fending off EU and US sanctions and conditional tariffs for human rights abuses, this could also lead to political instability.
However, China has appeared to take the second route. The ongoing freeze for USAID has also severely impacted the region, effects on those fighting for democracy, human rights and sustained economic growth in the region.
China’s willingness to step in and fill this gap could point toward a renewed shift toward dependence on China in the region. For example, Indonesia’s transition to green energy was heavily dependent on support from the US through the Just Energy Transition Partnership (JETP). The withdrawal of US funding for this program has left a void, and with China’s ever growing market for renewable energy, they may be one of very few options left to turn to.
While Chinese investment has been, and will continue to be, instrumental in the region’s development, this new dominance created by them taking the place of the US could alter the power balance in the region.
This means security issues such as the South China Sea may no longer be seen as regional issues if China chooses to exercise its economic influence in political matters. Domestic issues, such as Cambodia’s democratic backsliding, could worsen without the influence of the US in the region, spilling over into other countries as assassinations continue to take place on foreign soil and cyberslavery runs rampant.
To ensure the stability and prosperity of the region, China cannot become the sole provider of aid and trade for these nations.
The reality, from a US standpoint, is that it is neither possible nor desirable to stop the import of all goods. Attaching human rights, rule of law or good governance conditions to current Most Favored Nation status could be a powerful tool for promoting stability and accountability in smaller states, while also serving to reduce dependency on China and encouraging more balanced economic relationships.
The unpredictability of President Trump means that many in Asia are waiting anxiously to see which of his campaign promises manifest into policy. As a Cambodian, I can only hope that the economic policies bring with them greater transparency and human rights adherence, although, given our country’s history, the path forward remains uncertain.
—
The writer is a Cambodian youth activist, a Human Rights Foundation Freedom Fellow and a youth ambassador for the Khmer Movement for Democracy.
អាស៊ីអាគ្នេយ៍សម្របខ្លួនទៅនឹងការពិតថ្មីនៃសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន ប្រទេសតូចៗនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាច្រើនមិនដឹងថាត្រូវឈរនៅខាងណាទេ។
ប្រទេសដែលធ្លាប់ទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ពីការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេសរបស់ប្រទេសចិន និងកម្មវិធីពាណិជ្ជកម្ម និងជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ឥឡូវនេះប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែងដល់ទំនាក់ទំនងទាំងពីរនេះ។ នៅពេលដែលពន្ធថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងការសងសឹករបស់ចិនចូលជាធរមាន ជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានជាប់គាំង ហើយប្រាក់កម្ចីរបស់ចិនកាន់តែខិតជិតដល់ពេលកំណត់ មានការភ័យខ្លាចថាប្រទេសដូចជាឥណ្ឌូនេស៊ីអាចត្រូវបានគេប្រើកាន់តែខ្លាំងឡើងជាកូនចឹងក្នុងការបង្កើនអរិភាពរវាងមហាអំណាចទាំង២។
សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនបានប្រយុទ្ធគ្នាអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំដើម្បីដណ្តើមតំណែងកំពូលនៅពេលព្យាយាមមានឥទ្ធិពលលើប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ប្រទេសចិនបានប្រើប្រាស់ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីក្លាយជាកន្លែងផ្តល់ប្រាក់កម្ចីដែលខ្លួនប្រើដើម្បីប្រើអំណាចទន់ ខណៈដែលសហរដ្ឋអាមេរិកបានខិតខំលើកកម្ពស់តម្លៃប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងតំបន់ដោយប្រើទណ្ឌកម្មតាមរយៈច្បាប់ Magnitsky និងការរឹតបន្តឹងពាណិជ្ជកម្មដល់ប្រទេសជាច្រើន រួមទាំងប្រទេសថៃ សហរដ្ឋអាមេរិកជាអ្នកនាំចូលទំនិញដ៏សំខាន់។
ការអនុវត្តពន្ធ 10 ភាគរយលើការនាំចូលរបស់ចិនដោយរដ្ឋបាលថ្មីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបាននាំមកនូវការយកចិត្តទុកដាក់យ៉ាងខ្លាំងដល់ការផ្លាស់ប្តូររបៀបវារៈរបស់ទីក្រុងប៉េកាំង និងការប្រឆាំងដែលវាទំនងជានឹងជួបប្រទះក្នុងរយៈពេលខាងមុខនេះ។ គោលបំណងនៃពន្ធគយទាំងនេះមានពីរយ៉ាង៖ ទីមួយកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើទំនិញរបស់ចិន និងទីពីរគឺដើម្បីបង្កើនផលិតកម្មក្នុងស្រុករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាការសន្យាដែលជាលក្ខណៈពិសេសនៃសុន្ទរកថាយុទ្ធនាការរបស់លោក Donald Trump ជាយូរមកហើយ។
ត្រលប់ទៅឆ្នាំ 2018 ក្នុងអំឡុងពេលអាណត្តិទីមួយរបស់ប្រធានាធិបតី Donald Trump យើងបានឃើញពន្ធស្រដៀងគ្នានេះដាក់លើទំនិញរបស់ចិន ចាប់ពីម៉ាស៊ីនបោកគក់ និងកង់ រហូតដល់លោហៈបរទេស។ ពន្ធគយទាំងនេះក្រោយមកត្រូវបានរក្សា និងពង្រីកក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោក Joe Biden ។
ខណៈពេលដែលមានគោលបំណងទប់ស្កាត់ការពឹងផ្អែកលើប្រទេសចិន និងជំរុញផលិតកម្មក្នុងស្រុករបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ការពិតគឺការផ្លាស់ប្តូរផលិតកម្មរបស់ចិនទៅកាន់ប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ផ្សេងទៀតដូចជាប្រទេសថៃ ឡាវ និងកម្ពុជា ដែលជាប្រទេសដែលមានពន្ធទាប ឬសូន្យលើការនាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ជាលទ្ធផល អាមេរិកមិនបានកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើទំនិញរបស់ចិនទេ ប៉ុន្តែជំនួសមកវិញនូវខ្សែសង្វាក់ផ្គត់ផ្គង់តាមរយៈប្រទេសផ្សេងៗ ដោយពង្រឹងទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចរបស់រដ្ឋតូចៗទៅទាំងចិន និងអាមេរិក។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លើកនេះ មានការភ័យខ្លាចកាន់តែខ្លាំងឡើងថា ពន្ធគយទាំងនេះអាចបណ្តាលឱ្យផលិតផលរបស់ចិន ជន់លិចទីផ្សារអាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយសារវាបង្ហាញថាមានតម្លៃថ្លៃពេកសម្រាប់អ្នកនាំចូលអាមេរិក។ សម្រាប់ប្រទេសដូចជាប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ី ការតក់ស្លុតរយៈពេលខ្លីនេះនឹងមានន័យថាមានការកើនឡើងសម្ពាធដើម្បីការពារក្រុមហ៊ុនផលិតក្នុងស្រុកពីដៃគូពាណិជ្ជកម្មដ៏សំខាន់មួយរបស់ពួកគេ។
អស់ជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានពឹងផ្អែកលើការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស (FDI) សម្រាប់ប្រទេសចិន ដើម្បីគាំទ្រដល់កំណើនរបស់ពួកគេ។ នៅឆ្នាំ 2022 ប្រទេសចិនមានចំណែកប្រមាណ 80 ភាគរយនៃ FDI របស់កម្ពុជា ដោយប្រើប្រាស់គម្រោង Belt and Road Initiative (BRI) ដូចជារមណីយដ្ឋានតារាសាគរ និងទំនប់វារីអគ្គិសនីដ៏ចម្រូងចម្រាស ដើម្បីជំរុញសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឱ្យមានការពង្រីកយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលប្រទេសឡាវកំពុងចាប់ផ្តើមបង្ហាញ ប្រាក់កម្ចីទាំងនេះមកជាមួយនឹងកាលបរិច្ឆេទផុតកំណត់ដែលខិតជិតមកដល់យ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយអាចជាមហន្តរាយសម្រាប់ស្ថិរភាពសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់។
កំណើនសេដ្ឋកិច្ចផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ប្រទេសចិនបានចាប់ផ្តើមយឺតចុះ ហើយ មានមហិច្ឆតា និងការវិនិយោគរបស់ BRI ក៏ធ្លាក់ចុះ ។ ពន្ធគយរបស់លោក Trump បានធ្វើឱ្យពួកគេមានជម្រើសពីរ៖ បន្តជាមួយនឹងប្រទេសចិនដែលមើលទៅខាងក្នុងកាន់តែខ្លាំងឡើង កាត់បន្ថយទ្វេដងលើយុទ្ធសាស្ត្របច្ចុប្បន្នរបស់ប្រទេស និងកាត់បន្ថយការគាំទ្ររបស់ខ្លួនសម្រាប់ដៃគូលក់គ្រឿងកុំព្យូទ័រ ឬក្លាយជា “អ្នកសង្គ្រោះ” ដែលបំពេញចន្លោះទទេដែលបន្សល់ទុកដោយមហាអំណាច។
ជម្រើសទី 1 នឹងមានន័យថាការទទួលប្រាក់កម្ចីទាំងនោះនៅពេលដែលបានផ្តល់ឱ្យដោយសេរី ហើយងាកចេញពីប្រទេសជិតខាង ដែលទំនងជាបណ្តាលឱ្យមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចក្នុងតំបន់។ សម្រាប់ប្រទេសមួយចំនួនដែលពឹងផ្អែកលើការគាំទ្ររបស់ចិនដើម្បីគាំទ្រមេដឹកនាំរបស់ពួកគេ ដើម្បីការពារពីការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក និងពន្ធតាមលក្ខខណ្ឌចំពោះការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស នេះក៏អាចនាំឱ្យមានអស្ថិរភាពនយោបាយផងដែរ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសចិនបានលេចចេញនូវផ្លូវទីពីរ។ ការបន្តរបង្កកជំនួយរបស់ USAID ក៏បានជះឥទ្ធិពលយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់តំបន់ ផលប៉ះពាល់ទៅលើអ្នកប្រយុទ្ធដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សិទ្ធិមនុស្ស និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តរភាពនៅក្នុងតំបន់។
ឆន្ទៈរបស់ចិនក្នុងការឈានជើងចូលនិងបំពេញចន្លោះនេះអាចចង្អុលទៅរកការផ្លាស់ប្តូរថ្មីឆ្ពោះទៅរកការពឹងផ្អែកលើចិនក្នុងតំបន់។ ជាឧទាហរណ៍ ការផ្លាស់ប្តូររបស់ប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីទៅកាន់ថាមពលបៃតងគឺពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងទៅលើការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈភាពជាដៃគូផ្លាស់ប្តូរថាមពលដោយយុត្តិធម៌ (JETP)។ ការដកមូលនិធិពីសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់កម្មវិធីនេះបានបន្សល់ទុកនូវភាពទទេ ហើយដោយទីផ្សារដែលកំពុងរីកចម្រើនរបស់ប្រទេសចិនសម្រាប់ថាមពលកកើតឡើងវិញ ពួកវាអាចជាជម្រើសមួយនៃជម្រើសតិចតួចបំផុតដែលត្រូវងាកទៅរក។
ខណៈពេលដែលការវិនិយោគរបស់ចិនជាឧបករណ៍សំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ និងនឹងបន្តរក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ក្នុងតំបន់ ការគ្រប់គ្រងថ្មីនេះដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយពួកគេ ជំនួសសហរដ្ឋអាមេរិកអាចផ្លាស់ប្តូរតុល្យភាពអំណាចនៅក្នុងតំបន់។
នេះមានន័យថា បញ្ហាសន្តិសុខដូចជាសមុទ្រចិនខាងត្បូង អាចនឹងលែងមើលឃើញថាជាបញ្ហាក្នុងតំបន់ ប្រសិនបើចិនជ្រើសរើសអនុវត្តឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនក្នុងបញ្ហានយោបាយ។ បញ្ហាក្នុងស្រុក ដូចជាការដើរថយក្រោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់កម្ពុជា អាចកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ បើគ្មានឥទ្ធិពលរបស់អាមេរិកក្នុងតំបន់ រាលដាលដល់ប្រទេសដទៃ ខណៈការធ្វើឃាតនៅតែបន្តកើតមានលើទឹកដីបរទេស ហើយអំពើទាសករតាមអ៊ីនធឺណេតនៅតែបន្តកើតមាន។
ដើម្បីធានាបាននូវស្ថិរភាព និងវិបុលភាពនៃតំបន់ ប្រទេសចិនមិនអាចក្លាយជាអ្នកផ្តល់ជំនួយ និងពាណិជ្ជកម្មតែមួយគត់សម្រាប់ប្រជាជាតិទាំងនេះទេ។
ការពិត តាមទស្សនៈរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកគឺថា វាមិនអាចទៅរួចទេ ឬមិនចង់បញ្ឈប់ការនាំចូលទំនិញទាំងអស់ដែរ។ ការភ្ជាប់លក្ខខណ្ឌសិទ្ធិមនុស្ស នីតិរដ្ឋ ឬអភិបាលកិច្ចល្អទៅនឹងស្ថានភាពប្រជាជាតិដែលជ្រើសជាប្រជាជាតិដែលពេញចិត្តបំផុតនាពេលបច្ចុប្បន្នអាចជាឧបករណ៍ដ៏មានឥទ្ធិពលមួយសម្រាប់ការលើកកម្ពស់ស្ថិរភាព និងគណនេយ្យភាពនៅក្នុងរដ្ឋតូចៗ ទន្ទឹមនឹងនោះក៏ដើម្បីកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកលើប្រទេសចិន និងលើកទឹកចិត្តទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចដែលមានតុល្យភាពបន្ថែមទៀត។
ភាពមិនអាចទាយទុកជាមុនបានរបស់ប្រធានាធិបតី Trump មានន័យថាប្រទេសជាច្រើននៅអាស៊ីកំពុងរង់ចាំយ៉ាងអន្ទះសារដើម្បីមើលថាតើការសន្យាណាមួយនៃយុទ្ធនាការរបស់គាត់ត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុងគោលនយោបាយ។ ក្នុងនាមខ្ញុំជាជនជាតិខ្មែរ ខ្ញុំគ្រាន់តែសង្ឃឹមថា គោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ចនាំមកនូវតម្លាភាព និងការប្រកាន់ខ្ជាប់សិទ្ធិមនុស្សកាន់តែច្រើនឡើង ទោះបីបើគិតពីប្រវត្តិសាស្រ្តរបស់ប្រទេសយើង ផ្លូវឆ្ពោះទៅមុខនៅតែមិនប្រាកដប្រជា។
—
អ្នកនិពន្ធជាសកម្មជនយុវជនកម្ពុជា ជាយុវជនដើម្បីសេរីភាពនិង មូលដ្ឋានគ្រិះនៃសិទ្ធិមនុស្ស និងជាឯកអគ្គរាជទូតយុវជននៃចលនាខ្មែរដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ។
Related Posts
